Czy tworzenie rezerw na świadczenia emerytalne jest obowiązkowe?

Zgodnie z art. 4 ust.1 ustawy o rachunkowości, jednostki objęte jej przepisami zobowiązane są do rzetelnego przestawienia sytuacji majątkowej i finansowej oraz wyniku finansowego, m.in. poprzez wykazanie swoich kompletnych zobowiązań. Do zobowiązań tych zaliczają się również rezerwy na świadczenia pracownicze, m.in. rezerwa na świadczenia emerytalne, pomimo faktu, iż termin ich wymagalności i kwoty są niepewne. Uzasadnia to ujęcie w księgach rachunkowych rezerw na przyszłe świadczenia pracownicze.

Podczas ujmowania, ujawniania, prezentacji oraz ujawniania w sprawozdaniach finansowych rezerw na świadczenia pracownicze, jednostki mogą korzystać ze wskazówek zawartych w Krajowym Standardzie Rachunkowości nr 6 „Rezerwy, bierne rozliczenia międzyokresowe kosztów, zobowiązania warunkowe”. W praktyce rezerwy na świadczenia pracownicze tworzone są najczęściej na odprawy emerytalne, odprawy rentowe, pośmiertne, nagrody jubileuszowe i niewykorzystane urlopy.

Wskazane jest, aby rezerwa na świadczenia emerytalne, rentowe, pośmiertne czy nagrody jubileuszowe została utworzona przez jednostkę wtedy, gdy jest ona zobowiązana do wykonania tych świadczeń, co wynika bezpośrednio z przepisów prawa, umów o pracę, regulaminu wynagradzania lub zakładowego układu zbiorowego pracy. Rezerwa na świadczenia emerytalne czy rentowe powinna zostać wyznaczona również wtedy, gdy kwoty tych świadczeń są istotne, a ich nieuwzględnienie w sprawozdaniu finansowym wpłynęłoby na zniekształcenie obrazu sytuacji finansowej i majątkowej jednostki.

Przy podejmowaniu decyzji o tworzeniu bądź nie rezerw na świadczenia pracownicze należy mieć również na uwadze zasadę istotności. Zasada ta wskazuje na możliwość zastosowania uproszczeń w ramach przyjętej polityki rachunkowości, jeśli nie wpłynie to negatywnie na rzetelne i jasne przedstawienie sytuacji finansowej i majątkowej jednostki.